کد مطلب:46985 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » قرآن

از ديدگاه قرآن، همسر انسان (زن يا مرد) چگونه بايد باشد، لطفاً واضح شرح دهيد؟

قرآن تمامي معيارها و ملاكهاي انتخاب همسر را بيان نكرده است، بلكه حكم قرآن مجيد در اين مورد كلي ميباشد، ليكن در كتابها و احاديث ائمه اطهار(ع) به ملاكها و صفات ارزندهاي اشاره شده است كه ما هم به طور خلاصه آنها را بيان ميكنيم:

1 - معيار اساس بر انتخاب همسر؛ تدين است، زيرا آدم متدين داراي عفت، حجاب، نجابت و حيا ميباشد.

2 - داراي اخلاق نيك باشد، يعني همسر انسان خوش زبان، خوش خلق، حقپذير، متواضع، راستگو، باوقار، بردبار، با محبت، با گذشت، مؤدّب، شجاع، وفادار و قانع باشد كه اينها از نشانههاي بارز اخلاق پسنديده است.

3 - داراي شرافت خانوادگي باشد يعني در انتخاب همسر معقول نيست. كسي بگويد: من ميخواهم با خود اين فرد ازدواج كنم و كاري به خانواده و فاميلش ندارم. البته گاهي ممكن هست در خانوادهاي بد، فرزنداني شايسته و خوب وجود داشته باشد، كه اين امر استثنا است.

4 - برخورداري از عقل، امام صادق(ع) عقل را چنين معنا ميفرمايد كه: العقل ما عبد الرّحمن و اكتسب به الجنان: عقل چيزي است كه خداوند رحمان به وسيله آن پرستش و عبادت ميشود و بهشت به وسيله آن به دست ميآيد.

5 - برخورداري از سلامت جسم و روح.

6 - زيبايي كه يك امتياز محسوب ميشود و در شيريني و سعادت زندگي زناشويي تأثير به سزايي دارد كه اين به سليقه افراد بستگي دارد.

7 - با سواد بودن.

8 - كفؤ همديگر بودن كه عبارت از همتايي، سنخيت و تناسب.

همتايي عبارت است اس:

1 - همتايي دين و ايماني

2 - همتايي فرهنگي و فكري

3 - همتايي اخلاقي

4 - كفو هم بودن در تحصيلات علمي

5 - همتايي جسمي و جنسي

6 - تناسب زيبايي

7 - تناسب سني

8 - تناسب مالي

9 - تناسب خانوادگي

10 - تناسب سياسي

11 - تناسب اجتماعي

12 - هماهنگي روحي و رواني

13 - همتايي و تناسب در آينده كه بعضي از اينها قابل پيش بيني است كه اين قابل حل است و بعضي نيز غير قابل پيش بيني است.

البته در جامعه ما كمتر انساني پيدا ميشود كه به كلي قابل ازدواج و همسري نباشد. همه دختران و پسران - الا بعضي از آنان قابليت همسري را دارند، اما بايد سنجيد كه كدام دختر براي كدام پسر مناسب است. (سؤال) ممكن است كسي بگويد ما در تاريخ صدر اسلام و در زندگي پيشوايان اسلام و اصحاب پيامبر(ص)، مواردي را مشاهده ميكنيم كه ازدواج هايي صورت گرفته كه بعضي از اين معيارها و موارد همتايي كه در اين جا آورده شده، اصلا رعايت نشده است. همانند ازدواج پيامبر(ص) با خديجه (س) كه سنجيت و تناسب سني و مالي را رعايت نفرمودهاند، زيرا حضرت خديجه (س) خيلي بزرگتر و ثروتمندتر از پيامبر (ص) بودهاند، و همچنين در ازدواج جيبر با ذلفا رعايت تناسب و هماهنگي در زيبايي و موقعيت خانوادگي و اجتماعي نشده است. يا زيرا ذلفا خيلي زيباتر و موقعيت خانوادگي و اجتماعي اش بالاتر از جويبر بوده است با توجه به اين كه ازدواج به دستور مستقيم پيامبر (ص) انجام گرفت. و حتي بعضي از امامان معصوم(ع) با كنيزان، ازدواج ميكردند و موارد فراوان ديگر كه حتي در زمان خودمان رعايت نشده است.

(جواب): اولاً آن چه از ملاكها و معيارهايي كه ما مطرح كرديم، بر مبناي اكثر و اغلب افراد است و ممكن است در بسياري از مسائل مطرح شده، استثناهايي وجود داشته باشد، كه هر كدام به جاي خود محفوظند، اما هرگز نبايد بر مبناي استثناها قاعدهاي فراگير تأسيس كرد و آن را تعميم داد. ثانياً: توان و ظرفيت وجودي افراد متفاوت است و نميشود تكليف سنگيني را بر دوش همه به طور مساوي قرار داد. آن كه ضعيفتر است، كمر خم ميكند و شايد هم كمرش بشكند. تكاليف سنگين براي انسانهاي نيرومند است، اما براي عموم مردم، بايد توان و ظرفيّت اغلب و اكثر آنان را در نظر گرفت و مسئوليت و قانون را مطابق آن برايشان وضع كرد. ثالثاً: اگر ازدواج هايي مانند ازدواج رسول اكرم (ص) با حضرت خديجه(س)و ازدواج ذلفا با جويبر نميتواند نسخه معمولي براي همه مردم باشد. بله در هر زمان و مكاني مانند حضرت خديجهاي(س) و حضرت محمد(ص) پيدا شوند، كفو هم هستند و ازدواجشان سعادت بخش خواهد بود، هر چند از جهت سن و ثروت متفاوت باشند و هر گاه دختر به ايمان و تقواي ذلفا يافت شد كه مانند او تسليم امر پيامبر(ص) و يا معصومين (ع) و يا جانشينان آنان بود، و پسري به خوش قلبي جويبر پيدا شد و آن گونه تسليم معصوم (ع) بود. آن دو نفر كفو و همشأن هم هستند، هر چند كه پسر، نازيبا و فقير باشد و دختر زيبا و ثروتمند. البته هيچ كس مانند پيامبر اكرم(ص) و معصومين (ع) نبوده و نيست، ولي - لااقل - بايد شبيه به آنان باشد تا بشود اين گونه ازدواجها را برايش تجويز كرد.

به تعبير حضرت علي(ع): انكم لا تقدرون علي ذلك(1)... شما نميتوانيد مثل من زندگي كنيد، اما (شبيه من باشيد) و با تقوا و كوشش و عفت و درستكاري مرا ياري كنيد. حتي در جامعه خودمان، دختران فراواني را سراغ داريم كه با جانبازان عزير ازدواج كرده و با جان و دل به آنان خدمت ميكنند و افتخار هم ميكنند.(2) اينها معيارها و ملاكهاي كلي در اين خصوص است كه شما ميتوانيد با مراجعه به كتاب هايي در خصوص ازدواج آگاهي بيشتري پيدا كنيد و در ازدواج دقت و تأمل بخرج دهيد نه وسواس و سختگيري، انشاء اللَّه .

پاورقي

1 - نهج البلاغه، نامه امام (ع) به عثمان بن حنيف.

2 - برداشت اقتباس از كتاب علي اكبر مظاهري، جوانان و انتخاب همسر، ص 160 - 100.